Hoe u partners vindt voor de opbouw van een circulaire waardeketen

Hoe vinden andere bedrijven partners waarmee ze daadwerkelijk vooruitgang kunnen boeken bij het realiseren van hun circulaire projecten? Deze vraag kregen we naar aanleiding van onze SHIFT-vraag van vorige maand "Wat zou u graag leren van een ander bedrijf?". In deze blog gaan we hier dieper op in en schetsen de verschillende stappen die u het meeste kans op slagen geven om relevante en gedreven partners te vinden die met u een circulair project willen realiseren.

Kort samengevat zijn er vier stadia die worden doorlopen:

1. visualiseer uw huidige waardeketen,
2. wie zijn de stakeholders in uw circulaire project?,
3. wat zijn de onderlinge relaties tussen die stakeholders?,
4. hoe betrekt u de gewenste stakeholders bij uw project: hoe kunt u mogelijke partners motiveren en met hen een vertrouwensband opbouwen om met u in zee te gaan?

1. Visualiseer uw huidige waardeketen

In de eerste stap zet u uw huidige waardeketen op papier, waarbij u alle stadia van uw product overloopt, startend van materiaalgebruik tot levenseinde en afvalbeheer. Hiervoor kunt u bijvoorbeeld gebruik maken van een onderstaande template waarbij u linken legt tussen de verschillende stadia in uw waardeketen, gebruik maken van The value chain mapping tool of eender welke vorm die u ligt. Daarna kunt u uw circulaire project of idee toevoegen door nieuwe verbindingen te maken die nodig zijn om dit in uitvoering te krijgen. Zorg ervoor dat u de cirkel sluit en denk na over levenseinde en eventueel afvalbeheer van de  materialen die vrijkomen bij afdanking van het product.

Eventueel kunt u ook eens nadenken over de waarde van uw product in elk stadium: waar creëert u extra waarde, waar is er waardeverlies en kunt u dat vermijden? Dit brengt u misschien op nieuwe circulaire ideeën voor waardebehoud van uw product.

Eens de verbindingen gelegd zijn, krijgt u een duidelijk beeld van de nieuwe of bijkomende materiaal of productstromen in uw waardeketen voor een meer circulair product. Op basis daarvan kunt u in een volgende stap mogelijke stakeholders definiëren.

2. Wie zijn de stakeholders van uw circulaire project?

Overloop voor uw circulaire project de verschillende segmenten in de keten uit de vorige stap en probeer stakeholders te benoemen voor elk van deze segmenten. Om de stakeholders te definiëren en in eerste instantie het spectrum zo breed mogelijk te houden, kunt u gebruikmaken van de maatschappelijke vijfhoek. Deze vijfhoek is een leidraad die u doet nadenken over mogelijke betrokken partners in de sectoren overheid, bedrijven, financiële instellingen, kennisinstellingen en het middenveld, die allemaal een mogelijke betrokkenheid of impact kunnen hebben op uw circulaire idee.

3. Wat zijn de onderlinge relaties tussen uw stakeholders?

De volgende stap is het opbouwen van een stakeholdermap, waarbij u de verschillende gedefinieerde actoren uit de maatschappelijke vijfhoek en de waardeketen samenbrengt, en bedenkt welke linken er bestaan tussen de verschillende stakeholders. Het doel is  inzicht te krijgen in de onderlinge relaties; afhankelijkheden, machtsverhoudingen, invloeden of soms ook ontbrekende connecties of het ontdekken van ontbrekende actoren waar eerder niet aan gedacht was. Waar zitten sterke partnerschappen of conflicten? Door verbindingen te maken met lijnen en pijlen in verschillende kleuren of vormen, krijgt u een goede visuele voorstelling van de relaties. Laat deze map ook eens aan iemand anders zien. Dit zal verrijkend werken en mogelijk nieuwe of andere relaties toevoegen.

De map zal een veelvoud van stakeholders en relaties omvatten. Het is nu zaak om keuzes te maken en de belangrijkste stakeholders te selecteren. Om die keuze te maken, probeert u, op basis van de relaties tussen de actoren, in te schatten welke stakeholders het meeste impact hebben op uw circulaire idee of project. Voor verschillende posities in de waardeketen kan het zijn dat er verschillende actoren in aanmerking komen. Kijk hier dan bijvoorbeeld naar geografische locatie of mindset van een bedrijf ten opzichte van circulariteit. Selecteer een beperkt aantal van deze stakeholders, waarmee u naar de volgende stap gaat.

4. Hoe betrekt u de gewenste stakeholders bij uw project?

Eens u de partners gedetecteerd heeft waarmee u graag zou samenwerken, is het een kwestie van hen te motiveren om met u in het circulaire project te stappen. U zal met hen het gesprek moeten aangaan en op zoek gaan naar een gemeenschappelijk doel. De beste manier om u op dit gesprek voor te bereiden, is om u proberen in te leven in de stakeholder die u gaat bevragen.De relaties met andere stakeholders heeft u al in kaart gebracht. U probeert vervolgens vanuit hun standpunt te bepalen wat de drijfveren, doelen of bottlenecks kunnen zijn. Daarna gaat u het gesprek aan. U legt uw circulaire idee voor en bevraagt  de stakeholder over hun verwachtingen, bedenkingen en wat hun bijdrage zou kunnen zijn. Deze informatie kunt u verwerken in een 'actants map'. Wanneer verschillende stakeholders bevraagd zijn, kunt u zien of er gedeelde doelen zijn, of en hoe  ze elkaar kunnen versterken.

Indien de bevraagde stakeholder terughoudend is, maar hij of zij een belangrijke schakel is voor uw project, dan moet u nog even doorzetten. Eerst en vooral is het erg belangrijk om echt door te vragen naar wat de bedenkingen zijn van de ander. Vervolgens is het zinvol om positieve aspecten, waarover jullie het wel al eens zijn, expliciet te vermelden. Mogelijk kan u dan vanuit bijvoorbeeld het 7E-model exploreren op welk niveau u uw potentiële partner kunt benaderen: informeren, enthousiasmeren, goede voorbeelden geven, belonen en ondersteunen, … In elk geval zijn kleine stapjes hier op hun plaats. Zet een mini-testje op, voer een gezamenlijke kleine actie uit, … Gaandeweg leert u beter samenwerken en bouwt u vertrouwen op.

Indien het voor beide partijen duidelijk is dat er voor elk een meerwaarde te vinden is in een samenwerking, is de basis gelegd en kunnen verdere stappen ondernomen worden om de samenwerking ook echt te realiseren. Hoe u dat doet, leest u hier. Specifiek voor remanufacturing vindt u nuttige tools en kennis hier.

Herfabricatie, herstel , opwaardering, refurbishing, hergebruik, … het zijn stuk voor stuk waardevolle circulaire strategieën, maar  hoe kunt u er zeker van zijn dat u de meest geschikte strategie specifiek voor een kmo-context exploreert en uittest? Via het COOCK project 'CIRKEL - Remanufacturing als hefboom tot waardecreatie in een circulaire maakindustrie', met de steun van VLAIO, reikt Sirris u de aanpak en praktische handvaten (technologieën, tools, …) aan die u helpen de risico’s te beperken en de kans op succes te vergroten.