Afval brengt heel wat kosten met zich mee. Efficiënt materiaalgebruik is ongetwijfeld een belangrijke factor om kosteneffectief te produceren en ook de afvalberg beperkt te houden. Om te kunnen optimaliseren is kennis van materialengebruik, afval- en nevenstromen, en de daarmee gepaard gaande (verdoken) kosten vereist. Sirris ontwikkelde hiervoor een downloadbare tool.
Sirris was één van de organisaties die enkele jaren geleden materialenscans uitvoerde in opdracht van OVAM. Alles samen werden bij meer dan 120 bedrijven scans uitgevoerd. Vaak hebben bedrijven al heel wat stappen gezet in procesverbetering, productontwerp en valorisatie van de afvalstromen. In vele bedrijven zijn de cijfers ook min of meer gekend, maar toch konden weinig bedrijven alle data meteen 'kant en klaar' bij elkaar brengen. De zoektocht en interpretatie van de beschikbare data is een zeer leerrijke ervaring en stelt lang gebruikte aannames in vraag.
Uit de materialenscans bleek dat de grondstofkosten gemiddeld 50 procent van de bedrijfskosten vertegenwoordigen en 18 procent van de materialen verloren gaat. Zo werd dus materiaal aangekocht waar mensen middelen en energie in geïnvesteerd zijn, maar dat alsnog in het afval terecht komt. Deze bijbehorende 'verloren' kosten - aankoopkosten, fabricagekosten en afvalfacturen - bedragen gemiddeld 19 procent van de totale productiegerichte bedrijfskosten. De resultaten van het materialenscanprogramma, waaraan ook Sirris meewerkte, verscheen als een uitgave van OVAM.
Zichtbare kosten, concrete acties
Uiteraard zijn er grote verschillen tussen de bedrijven merkbaar, te wijten aan de grote verscheidenheid aan producten en productieprocessen. Toch slagen veel grote en kleine bedrijven er onvoldoende in om hun afvalstromen te verkleinen en ze optimaal te valoriseren. Afval wordt bijna altijd als buiten de kerntaken gezien. De bevoegdheden en rollen zijn dan ook vaak verdeeld over verschillende afdelingen: milieucoördinator (afvalstoffenregister, vergunning, emissiebewaking, …), productie (procesefficiëntie), aankoop (grondstofprijs, leveranciers/contract afvalverwerker), … Daar waar de interacties tussen de betrokkenen zichtbaar en meetbaar worden, zijn mooie, duurzame verbeteringen te behalen. Samenbrengen van de gekende cijfers en een paar schattingen is voor een bedrijf soms al voldoende om zelf aan de slag te gaan en concrete acties te ondernemen.
Sirris ontwikkelt een handige tool die een snelle simulatie mogelijk maakt van verborgen kosten verbonden aan afval- en nevenstromen. Zo worden op een eenvoudige wijze de verborgen kosten zichtbaar gemaakt. Vanzelfsprekend is deze tool niet 100 procent correct voor elke bedrijfsactiviteit, maar kan u wel aanzetten tot kritisch nadenken over deze verborgen kosten.
De Excel-tool is eenvoudig te downloaden en gebruiken: door de ontbrekende info in de juiste velden in te vullen worden de schattingen van de verborgen kosten zichtbaar. Download de tool via de AFVALorisatie-pagina.
Heeft u gebruik gemaakt van de tool? Deel uw ervaring en reactie op deze tool met ons. Zo leert u ons waar verdere verbetering mogelijk is. Uw feedback kan helpen om deze tool verder te verfijnen.
