Er zijn heel wat afvalstromen in maakbedrijven. Onze interventies bij maakbedrijven brengen regelmatig potentieel voor verbetering aan het licht. In deze blog focussen we op de optimalisatie van de verwerking van spaan- en slijpafval. Deze afvalstroom optimaal valoriseren vereist de afweging tussen heel wat factoren. Een stappenplan kan u daarbij helpen.
Spaanafval is inherent aan verspanende processen. Zo komen ook bij het ponsen, zagen, slijpen, … reststromen vrij onder de vorm van ponsafval, zaagspanen, slijpsel, … die veelal een mengeling zijn van de verspaande metalen met koelemulsies, olie en smeermiddelen. Optimaal valoriseren - economisch en ecologisch - van deze afvalstroom vereist de afweging tussen heel wat factoren, zoals de waarde van de verspaande grondstoffen, de volumes, de zuiverheid van deze afvalstroom, … Daarenboven zijn aan dergelijke afvalstromen ook heel wat veiligheids- en milieurisico’s verbonden, zoals kans op snijwonden, zelfontbranding, uitlek van olie of emulsies, …
De projecten bij verschillende bedrijven leren dat volgend stappenplan tot zinvolle en gerichte acties leidt en bijdraagt om investeringen te definiëren:
Stap 1: Streef naar homogene fracties
Zoals voor elke afvalstroom geldt, is ook hier bronscheiding en streven naar zuivere materiaalstromen een eerste stap. Dus opvang van de spanen per materiaal klasse (staal, RVS, aluminium, messing, koper, kunststoffen, …) is hier het streefdoel. Ingrijpen in de organisatie van de werkpost kan noodzakelijk zijn om de bronscheiding te verzekeren.
Waar het proces of de grondstoffen (bijv. samengestelde materialen) het niet toelaten te scheiden, hou dan dat deze gemengde fractie gescheiden van de zuivere fracties.
Stap 2: Kwantificeer uw spaan- en slijpafval
Breng de volumes, massa’s, directe kosten en opbrengsten in kaart. Stel een meetsysteem op dat u toelaat om deze afvalstroom ook in de loop van de tijd te blijven monitoren. De directe kosten en opbrengsten zijn de verkoopwaarde van de spanen, de transportkosten, de kosten voor huurcontainer, kosten voor verwerking van gemengde fractie, … Deze gegevens maken deel uit van uw afvalstoffenregister.
Stap 3: Kwantificeer de indirecte kosten
Nu u een beeld heeft van de hoeveelheden en de directe kosten en opbrengsten, bent u klaar om ook de indirecte kosten van verborgen risico’s in kaart te brengen. Er zijn immers ook kosten verbonden aan intern transport, opslag, onderhoud van installaties, opruimen en reiniging van plaatsen waar overslag uitgevoerd wordt, … Vergeet ook niet de risico’s in kaart te brengen verbonden aan veiligheid, (snijden, uitglijden, … ), milieu (onvrijwillige lozing, bodemverontreiniging, lekkage uit containers tijdens intern en extern transport en opslag, …).
Na deze fase heeft u een degelijk zicht op waar er mogelijke verbeterpunten zijn en welke daarvan een hoge prioriteit hebben.
Stap 4: Vergroot uw kennis over verwerkingstechnologieën
Nu u een degelijk zicht hebt op de mogelijke verbeterpunten en welke daarvan een hoge prioriteit hebben, bent u klaar om gericht te zoeken naar technologieën en aanpassingen in de procesorganisatie om deze te verhelpen. Technologieën op het vlak van intern transport, verkleinen, drogen of compacteren van spanen, opslag ,… kunnen hierin een plaats krijgen. In de meeste gevallen is een combinatie tussen technologische en organisatorische elementen noodzakelijk. Zeker als u ook de voordelen op het vlak van veiligheid en milieurisico’s nastreeft.
Stap 5: Stel uw businesscase en stappenplan op
Als alle info verzameld is, kunt u een businessplan en een plan van aanpak opstellen. In vele gevallen is er bijkomende opleiding, signalisatie, contractaanpassingen, … noodzakelijk bovenop de organisatorische aanpassingen. Hierdoor is het nuttig om een stappenplan op te stellen die de businesscase ondersteunt.
Laat u inspireren en verwerf kennis door meerdere bronnen te consulteren en betrek de productieoperatoren, onderhoudsverantwoordelijke, milieucoördinator, preventieadviseurs, afvalophaler, recycler, leveranciers van spaanverwerkingstechnologieën, … Elk van hen heeft nuttige kennis en of ervaring die u kunnen helpen om een breed en gedegen beeld van de situatie te verkrijgen.
We vatten alles samen in bijgaand schema:
.
