In dit vierde artikel in een reeks blogs in het kader van het MISTic-project rond de verkeerssituatie in Brussel in tijden van COVID-19-beperkingen, geven we een update over de evolutie van het verkeer ten opzichte van de situatie vóór de uitbraak van COVID-19.
Onze analyses berusten op de open dataset van Brussel Mobiliteit, die voertuigtellingen op 55 drukke punten in de stad Brussel bevat. In onze eerste blog stelden we dat het verkeer tijdens de eerste lockdown in maart over het algemeen drastisch was afgenomen, maar minder op de Kleine Brusselse Ring, waar pieken tot 80% van het gebruikelijke verkeer werden waargenomen. In een tweede blog focusten we op de evolutie van het verkeer tijdens de eerste golf van versoepelingen in april, waarbij enkele interessante verkeerspatronen aan het licht kwamen. Onze derde blog spitste zich toe op de verkeerssituatie op de Kleine Ring van Brussel sinds het begin van de beperkingen tot het begin van de zomer, aan de hand van enkele verhelderende visuele analyses.
In deze vierde blog geven we een update over de evolutie van het verkeer in Brussel stad ten opzichte van de situatie vóór de uitbraak van COVID-19. Hiertoe gebruiken we de historische gegevens van de voertuigtellingen die beschikbaar zijn voor 17 belangrijke locaties in Brussel. We stellen vast dat de verschillende maatregelen een grote invloed hadden en nog steeds hebben op het verkeer in de hoofdstad.
Vakanties
Zoals verwacht wordt het verkeer fors beïnvloed door de vakantieperiodes. Leerlingen hoeven niet naar school, ouders nemen vaak zelf verlof, bepaalde vrijetijdsactiviteiten worden gestaakt, terwijl andere, typische vakantieactiviteiten opduiken, enz. Door dit verschijnsel kan men maar moeilijk uitmaken of een plotse daling in de voertuigtellingen aan het begin van een vakantieperiode onder de noemer 'vakantie-effect' valt dan wel te wijten is aan de steeds veranderende COVID-19-maatregelen. Om hierin een beter inzicht te verwerven, hebben we in de onderstaande afbeelding enkele wekelijkse afdrukken uitgewerkt (zoals we die in onze eerste blog) toelichtten.
In de eerste afdruk van de normale school- en werkweken (Regular work-school weeks) geven we het gemiddelde verkeersvolume per uur op elke werkdag in de stad Brussel weer. Hiertoe bundelden we de gegevens vanaf 2018 tot de eerste Belgische lockdown in maart 2020, met uitsluiting van de schoolvakanties en feestdagen. Omdat we deze afdruk hanteren als uitgangspunt voor de volgende analyses, geven we in het midden aan dat deze 100% van het verkeersvolume voorstelt.
Verlengde weekends tijdens de paasvakantie
Naast de afdruk van de normale school- en werkweken (eerste rij), werkten we gelijksoortige afdrukken uit voor de paas- en zomervakanties vóór de uitbraak van de COVID-19-pandemie. Tijdens de paasvakantie ziet men, behalve in het weekend, een afname van het verkeersvolume, vooral in het begin en aan het einde van de werkweek. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat mensen een verlengd weekend hebben genomen, vooral rond paasmaandag. Anders is het tijdens de zomervakantie; hier is de afname in het verkeersvolume mooi gespreid.
Minder verkeer in de zomer zonder opgelegde maatregelen
De tweede rij in de bovenstaande afbeelding geeft de verkeersafdrukken voor de paas- en zomervakantie weer tijdens de COVID-19-pandemie. Omwille van de verplichte lockdown zien we een bijkomende afname met 50% van het verkeersvolume tijdens de paasvakantie ten opzichte van de referentie-paasvakantie. Enkele maanden later, tijdens de zomervakantie, werden alle verplaatsingsbeperkingen door de overheid opgeheven. Maar verrassend genoeg stellen we toch nog een afname van 18% van het verkeersvolume vast. Dit kan verschillende redenen hebben, zoals het feit dat de overheid officieel aanzet tot telewerken [statbel], minder verplaatsingen voor vrijetijdsactiviteiten zoals jeugdkampen en museumbezoeken of andere culturele events, geen verkeer in het kader van festivals, enz.
Maandelijkse vergelijking
Het verkeer vóór de COVID-19-uitbraak fluctueert
Het verkeersvolume in Brussel is zeer seizoensgebonden omdat het wordt beïnvloed door de weersomstandigheden, de vakanties, jaarlijks terugkerende evenementen, enz. De blauwe staven in de bovenstaande staafdiagram illustreren dit: ze tonen de gemiddelde wekelijkse voertuigtellingen op de beschikbare locaties gedurende een aantal opeenvolgende maanden (gebundeld sinds 2018 tot de COVID-19-uitbraak). We zien dat de hoogste piek in het verkeersvolume in mei valt en het laagste peil in juli en augustus.
In oktober bereikte het verkeer vrijwel de normale volumes van vóór de COVID-19-pandemie
De grijze staven in deze staafdiagram tonen dezelfde waarden, maar tijdens de COVID-19-pandemie. Zo kunnen we de wekelijkse tellingen vergelijken met wat we hadden kunnen verwachten mocht er geen pandemie zijn geweest. Tussen elke overeenkomstige maand wordt het verschil (Δ) in percentage weergegeven. We merken dat het algemene seizoenspatroon enigszins behouden bleef, terwijl de afname in het verkeersvolume, in vergelijking met wat we konden verwachten, verder bleef dalen (verwachte sprong met 7% in juli). We kwamen uiteindelijk uit op een afname van het verkeersvolume met slechts 5% in oktober. Het verkeer kwam dus zeer dicht in de buurt van de situatie vóór COVID-19. Dit wijst er onrechtstreeks ook op dat de gebruikelijke economische activiteiten in Brussel eveneens aan het heropleven was. Helaas echter niet voor lang, aangezien kort daarop nieuwe maatregelen werden opgelegd.
Stormloop op zomerbreak in juli
Zoals gezegd treedt er in juli een plotse terugval van het verkeersvolume op. Hier neemt het verschil ten opzichte van de pre-COVID-19-periode toe van 21% naar 28%, terwijl we voordien slechts een afnemende trend in deze percentages konden waarnemen. Bovendien verdwijnt deze terugval/dalmoment in het verkeersvolume volledig in augustus. Een mogelijke verklaring hiervoor is het feit dat, van zodra de maatregelen kort voor de zomervakantie werden opgeheven, mensen besloten om meteen in juli met vakantie te gaan.
Dit artikel werd ook gepubliceerd op de website van EluciDATA Lab, in het kader van een reeks blogs rond het MISTic-project, uitgevoerd door het EluciDATA Lab van Sirris, met Macq en VUB als partners. Het MISTic project wordt gefinancierd door het Brussels Hoofdstedelijk gewest - Innoviris.
]]>
